مفهوم مدلسازی اطلاعات ساختمان
مفهوم مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) تمام اطلاعات مربوط به مدیریت عملکردی و تصمیم گیری یک پروژه را شامل می شود. در واقع آنچه به عنوان مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) می شناسیم فایلهای دیجیتالی هستند که تمام جوانب فیزیکی وعملکردی پروژه و فرآیندهای تصمیم گیری در طول پروژه را شامل می شوند. مدتها چنین تصور می شد که مدل سازی اطلاعات ساختمان همان مدل سازی سه بعدی می باشد اما امروزه میدانیم بسیار فراتر از ایجاد یک مدل سه بعدی است، به طوری کلی مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) ممکن است ابعادی دیگری همچون زمان (4D) و هزینه (5D) و … شامل شود.
سازمان و ارگان های مختلف در سراسر جهان تعاریف مختلفی برای مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) ارائه داده اند به عنوان مثال استاندارد ملی آمریکا اینگونه بیان می نماید “مدلسازی اطلاعات ساختمان یک نمونه دیجیتال از مشخصات فیزیکی وعملکردی یک پروژه می باشد. همچنین مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) یک منبع اطلاعاتی مشترک بوده که منبع قابل اعتمادی برای فرایندهای تصمیم گیری می باشد.”
مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)، اجزا و ارتباطات:
مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) واقع طرحی از ترکیب اجزایی است است که گاهی مبهم یا نامشخص، مرتبط با یکدیگر و یا محصولی با ویژگی های خاص هستند. ابزارهای طراحی در مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) این امکان را فراهم می سازند که برش های مختلفی از زوایای دید متفاوت از پروژه تهیه شود که همواره این برش ها پایدار هستند به دلیل آنکه بر روی یک بستر “جزء محور” تعریف شده‌اند. همچنین تمامی اعضا با ابعاد دقیق و با ارتباط صحیح با دیگر اجزا تعریف می شوند به این ترتیب اگر تغییری یک عضو ایجاد شود اعضای وابسته یا اعضای مجاور نیز تغییر کرده و یا عدم امکان تغییرات را نمایش داده خواهد شد.
مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)، شبیه سازی و توسعه:
با توجه به مزایای اجزای مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)، مدیران پروژه می توانند تمام مراحل و موقعیت های پروژه را بر روی مدل تهیه شده رویت نمایند. به این ترتیب تیم های پروژه به راحتی می توانند تمام مراحل ساخت و اجرای پروژه را با استانداردهای پروژه و اهداف از پیش تعیین شده برای پروژه مطابقت دهند. به عنوان مثال با کمک اجزاء مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) مدیران پروژه قادر خواهند بود بهره وری انرژی ساختمان را مورد بررسی قرار داده و چنانچه بخشی از ساختمان نیاز به تغییر داشته باشد، آن بخش را بهبود ببخشند. به همین ترتیب مدیران پروژه و کارشناسان می‌توانند استانداردها و اهداف پروژه را مورد بررسی قرار داده و چنانچه پروژه هریک از آنها را تامین ننماید در آن بخش تغییرات لازم را اعمال نمایند.
مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)، تشخیص خطاها و تناقضات پروژه:
از مهمترین مزایای مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) تشخیص خطاها و تناقضات طراحی و مدل سازی پروژه می باشد. با توجه به مدلسازی و شبیه سازی تمام پروژه در مقیاس واقعی و همراه با جزئیات دقیق، مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) این امکان را فراهم می سازد که کارشناسان و به خصوص پیمانکاران تناقضات مختلف پروژه را تشخیص دهند. به طور مثال در محل هایی که ممکن است اتصالات آبرسانی و یا فاضلاب با سیستم برق رسانی پروژه تداخل داشته باشند به راحتی قابل تشخیص بوده و امکان ایجاد تغییر در طراحی قبل از آنکه پر هزینه شود وجود دارد.
بر اساس تحقیقات انجام شده 75 درصد شرکت‌های که مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) را پیاده سازی نموده اند، این فرآیند تاثیر مثبتی بر سرمایه‌گذاری آنها داشته است و همچنین زمان لازم برای مستند سازی پروژه به مانند نقشه‌های ساخت ویا نقشه های چون ساخت (As-built) و… به میزان محسوسی کاهش یافته است و همچنین به علت کاهش خطاها و دوباره کاری ها میزان هزینه های تهیه متریال پروژه با کاهش چشمگیری رو به رو بوده است.
بنا برهمین مزایایی که مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به همراه داشته است کشورهای به مانند فنلاند، نروژ، انگلستان، ژاپن و… پیاده سازی آن را در پروژه های زیرساختی خود اجباری نموده اند.